Zmiana wartości poziomów informowania i alarmowania dla pyłu zawieszonego PM10

2019 r. trwały prace nad zmianą poziomów informowania i alarmowania. Próg alarmowy, zgodnie z dyrektywą UE 2008/50/WE*, oznacza „poziom substancji w powietrzu, powyżej którego istnieje zagrożenie dla zdrowia całej ludności, wynikające z krótkotrwałego narażenia na działanie zanieczyszczeń, i w przypadku którego państwa członkowskie podejmują natychmiastowe działania”. Ponadto, Dyrektywa wskazuje, że należy opracować plany działania określające, jakie środki krótkoterminowe mają być zastosowane w przypadku zagrożenia przekroczenia jednego lub kilku progów alarmowych, w celu skrócenia czasu trwania tego przekroczenia. W prawie polskim definicja poziomu alarmowego zawarta jest w ustawie Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U. 2024 poz. 54) i mówi ona, że jest to taki poziom, którego nawet krótkotrwałe przekroczenie może powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi. Wartość poziomu alarmowego powinna być zatem wyznaczana w oparciu o wiedzę dotyczącą
możliwych skutków zdrowotnych.

W Polsce, zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031), poziom informowania (wartość średniodobowa) dla pyłu PM10 wynosił 200 μg/m3 (4-krotność stężenia dopuszczalnego), zaś poziom alarmowy 300 μg/m3 (6-krotność stężenia dopuszczalnego). Przeprowadzone analizy (prezentowane w niniejszym opracowaniu) wskazują, że stężenia przekraczające poziom 300 μg/m3 notowane są w kraju z niewielką częstotliwością, co prowadzi do znikomej skuteczności istniejącego poziomu alarmowego w kwestii ochrony zdrowia obywateli, w związku z brakiem świadomości obywateli o zagrożeniu.

W wyniku jednoczesnej analizy skutków zdrowotnych oraz potencjalnej częstości ogłaszania alarmów, Zespół zarekomendował:

  • Ustanowienie nowej wartości dobowego poziomu informowania dla pyłu zawieszonego PM10, wynoszącej 60 μg/m3, co odpowiada osiągnięciu 81% maksymalnej, potencjalnie możliwej, redukcji skutków zdrowotnych.
  • Ustanowienie nowej wartości dobowego poziomu alarmowego dla pyłu zawieszonego PM10, wynoszącej 80 μg/m3, co odpowiada osiągnięciu 53% maksymalnej, potencjalnie możliwej, redukcji skutków zdrowotnych.

*Od 23.10.2024 r. obowiązuje nowa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/2881 z dnia 23 października 2024 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy.

Zmiana wartości poziomów informowania i alarmowania dla pyłu zawieszonego PM10
Autorzy raportu

Zespół Roboczy ds. Wpływu Zanieczyszczeń Powietrza na Zdrowie przy Radzie Zdrowia Publicznego